پراکندگی همدوس

image

پراکندگی همدوس

در این پست از سری آموزش های مباحث فیزیکی به شرح و بررسی پراکندگی همدوس می پردازیم. شما بازدید کننده وب سایت پرتویار بعد از مطالعه این متلب با مفاهیم زیر آشنا خواهید شد.

پراکندگی همدوس چیست؟

اختلاف بین پراکندگی تامسون و ریلی در چییست؟

چرا به پراکندگی رایلی پراکندگی کلاسیک می گویند؟

چرا در پراکندگی کلاسیک یونش صورت نمیگیرد؟

مجموعه آموزش های اصول دستگاه های پرتو تشخیصی را در اینجا مطالعه بفرمایید

پراکندگی همدوس چیست؟

پراکندگی همدوس به آن دسته از برخوردها اطلاق می‌شود که بدون ایجاد هرگونه تغییر در طول موج پرتو فقط جهت آن تغییر دهد. بدین ترتیب بعضی از مواقع اصطلاح پراکندگی بدون تغییر در مورد آن به کار میرود.
 دو نوع پراکندگی همدوس تحت عناوین پراکندگی تامسون و پراکندگی ریلی وجود دارد.

اختلاف بین پراکندگی تامسون و ریلی در چییست؟

در پرآکندگی تامسون یک الکترون منفرد در برخورد شرکت می‌کند و ولیکن انحراف ریلی از برخورد مشترک با تمام الکترونهای یک اتم نتیجه می شود.
 نکته مهم:

هر دو نوع پراکندگی همدوس ممکن است با تئوری موج ذره توضیح داده شوند و لذا در بعضی از مواقع آنها را برای پراکندگی کلاسیک نیز می‌نامند.

چرا به پراکندگی رایلی پراکندگی کلاسیک می گویند؟


 اشعه ها با انرژی کم به الکترون های یک اتم برخورد کرده و آنها را با فرکانس معادل فرکانس خود به نوسان در می آورد.  یک الکترون به نوسان در آمده از آنجا که یک ذره باردار است از خود اشعه تابش می‌کند فرآیند فوق ممکن است به صورت جذب اشعه، نوسان اتم و تابش اشعه در هنگام برگشتن به وضعیت قبلی مشاهده شود. این نوع برخورد اشعه ایکس به ماده تنها برخوردی است که ایجاد یونیزاسیون نمی‌کند.

چرا در پراکندگی کلاسیک یونش صورت نمیگیرد؟


 برای ایجاد یک جفت یون می بایست به اتم انرژی انتقال دهد از آنجا که در پراکندگی همدوس هیچ انتقال انرژی صورت نمی گیرد لذا یونیزاسیون این نیز اتفاق نمی‌افتد تنها تاثیر در این نوع برخورد تغییر جهت پرتو اولیه است.  پرتوهایی که به طریق پراکندگی همدوس برخورد می‌کنند در مقایسه با سایر برخوردهای اساسی میزان کمی را شامل می‌شوند.( عموماً کمتر از ۵ درصد)  در محدوده انرژی ایکس تشخیصی تعدادی پراکندگی همدوس رخ می‌دهد اما میزان آنها هرگز نقش عمده‌ای را ایفا نمی‌کند اگرچه این نوع برخوردها با ایجاد پرتو های پراکنده در مه آلودگی فیلم سهیم است اما مقدار آن کوچکتر از آن است که در رادیولوژی تشخیصی اهمیت داشته باشد.