رشته مهندسی هسته‌ای

image

رشته مهندسی هسته‌ای

مهندسی هسته ای رشته ای از مهندسی است که در آن بوجود آوردن انرژی هسته ای،کنترل و استفاده از آن مطرح است و از این رو در مهندسی هسته ای آموزش در اطراف مسائل طرح،ساختمان و کاربرد راکتورهای هسته ای دور می زند.
 
 
فیزیک هسته ای مهندسی هسته ای، به لحاظ اسم ،در وهله اول ممکن است به نظر رشته ای مربوط به فیزیک هسته ای بیاید ودر حال حاضر نیز این توهم در برخورها ومذاکرات برای بعضی اشخاص پیش می آیدولی با همه ی تشابه اسمی عملا مشابهتی بین این دو وجود نداردومهندسی هسته ای همانقدر به فیزیک هسته ای مربوط است که مهندسی مکانیک ،مهندسی شیمی ویا سایر رشته های مهندسی ممکن است به فیزیک هسته ای مربوط باشند.به طور کلی مهندسی هسته ای شاخه ای از مهندسی است که در آن مسائل تکنولوژی راکتورهای هسته ای مورد مطالعه وتجزیه وتحلیل قرار می گیرد ومطالعات عالیه درطرح مکانیکی،انتقال حرارت،متالوژی،ترمودینامیک،آنالیزتنش،کنترل،عمل شیمیایی وفیزیک نوترونی جزو معلومات الزامی مهندسی هسته ای انجام می گیرد. می توان گفت اولین تخصص مهندسان هسته ای طراحی و گسترش راکتورهای شکافتی پیشرفته ، تحقیقات بنیادی در گسترش و تعمیق استفاده از انرژی همجوشی ،‌گسترش انرژی هسته ای هم در زمینه تئوری و هم کاربردی برای پسمانداری زباله های رادیواکتیو،‌ مدیریت مواد هسته ای ،‌تولید رادیو ایزوتوپها برای کاربردهای پزشکی و دیگر کاربردهای صنعتی، ‌با تاکید بر افزایش رفاه بشریت  درحال حاضر و حفظ بهتر محیط زیست برای آیندگان  است. هدف های اصلی بخش مهندسی هسته ای را باید درفراهم آوردن آموزش عالی فنی در مهندسی هسته ای،آموزش علوم عملی تکنولوژی هسته ای وپیشبرد این رشته به منظوراستفاده بیشتراز منافع تکنولوژی هسته ای  درصنایع خلاصه کردومهمترین سودی که تکنولوژی هسته ای برای اجتماع در بردارداستفاده از انرژی مفیدی است که راکتورهای هسته ای می توانند به وجود آورند.همچنین آماده سازی فارغ التحصیلان دانشگاهی که علاوه بر آن که به عنوان یک مهندس با تکنولوژی روز آشنا بوده و قدرت طراحی و بهینه سازی سیستم ها و نیز راه اندازی و نگهداری آنها را دارند، با علوم و تکنولوژی هسته ای آشنا بوده و قادرند با مواد و تشعشعات رادیو اکتیو به صورت صحیح و بی خطر کار کرده و در جابجایی آنها و  نگهداری و محافظت پرسنل در مقابل پرتوها کارآمد می باشد. امروزه استفاده از انرژی شکافت هسته ای در نیروگاه های هسته ای برای تولید الکتریسته یکی از کاربردهای اصلی انرژی هسته ای می باشد. این انرژی عظیم ناشی از شکافت هسته ای همچنین می تواند بعنوان منبع قدرت سفینه های فضایی و زیر دریائیها مورد استفاده قرا گیرد، و در آینده ای نه چندان دور می توان امیدوار به داشتن نیروگاه هایی بر مبنای جوش هسته ای بود، که در این صورت مسئله بحران انرژی برای همیشه در جهان حل خواهد شد. ارتباط رشته ی مهندسی هسته ای با دیگر رشته های موجود دانش آموختگان رشته مهندسی هسته ای مانند اغلب مهندسان از دانش ریاضی ،‌ فیزیک و کامپیوتر قوی برخوردار خواهند بود. آنان همچنین با نگرش قوی مهندسی به معضلات کشور خواهند نگریست و در جهت حل آن ها می کوشند. به آنان دیدگاه عمیق فیزیکی از پدیده های هسته ای داده خواهد شد. و نهایتآ مانند یک مهندس برق نیروگاه می سازند ومانند یک مهندس مکانیک مسایل ترموهیدرولیکی نیروگاه را بررسی می کنند. سابقه ی رشته ی مهندسی هسته ای در ایران و سایر کشور های جهان: مقطع کارشناسی مهندسی هسته ای در ایران برای اولین بار در دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات راه اندازی گردیده است، ولی مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی مهندسی هسته ای در واحد علوم و تحقیقات، علاوه بر گرایش پرتو پزشکی، در دو گرایش مهندسی هسته ای به نام مهندسی راکتورهای هسته ای و مهندسی سوخت و چرخه مواد هسته ای هرساله دانشجو می پذیرد. همچنین در دانشگاه های صنعتی شریف، ‌دانشگاه پلی تکنیک ( صنعتی امیر کبیر )،  دانشگاه شهید بهشتی در تهران و نیز دانشگاه شیراز مقاطع تحصیلات تکمیلی این رشته ارائه می گردد. در دانشگاه های خارج از کشور دو دانشگاه معتبر و  برتر جهان به نام دانشگاه برکلی و دانشگاه MIT  رشته مهندسی هسته ای را علاوه بر مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در مقطع کارشناسی در سه گرایش، ‌مهندسی پرتو پزشکی، مهندسی راکتور و مهندسی پسماندازی هسته ای ارائه می دهند و در تعداد زیادی دانشگاه دیگر مقاطع کارشناسی ارشد، دکتری تخصصی و پست دکتری رشته مهندسی هسته ای ارائه  می گردد که به پیوست برنامه درسی مقطع کارشناسی مهندسی هسته ای دانشگاه بر کلی، همراه برنامه درسی مقطع کارشناسی دانشگاه MIT و گزارش توجیهی آن تقدیم می گردد. در کانادا در کانادا دانشگاه آنتاریو UOIT در مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا ارائه میدهد. استادان رشته ی مهندسی هسته ای استادانی که  مقطع کارشناسی مهندسی هسته ای را ارائه می کنند همان استادان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری این رشته هستند که مدت مدیدی است در واحد علوم وتحقیقات تدریس و تحقیق می کنند. بنابر این با توجه به آنکه مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای مهندس هسته ای قریب ۱۰ سال قدمت در دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات دارد و با توجه به حضور ده عضو  هیئت علمی تمام وقت دارای مدک PH.D در زمینه مهندسی هسته ای و تعدادی اعضای نمیه وقت و دانشجویان بورسیه و امکان استفاده از اساتید مدعو عضو هیئت علمی سازمان انرژی اتمی ایران که با اشتیاق فراوان با گروه همکاری می نمایند آمادگی اجرای این دوره به لحاظ نظری مهیا است. زمینه ی اجرایی رشته از نظر عملی نیز در واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی آزمایشگاهها و کارگاههای متعددی دایر است که از ان جمله می توان به آزمایشگاههای فیزیک ۱ و ۲ ‌، شیمی و شیمی آلی ،‌مکانیک سیالات و انتقال حرارت و….. اشاره نمود. راه اندازی آزمایشگاه تخصصی هسته ای و آزمایشگاه دزیمتری و آشکار سازی که درشرف راه اندازی است از دلایل اجرای رشته در زمینه عملی می باشد و آمادگی این واحد دانشگاهی را جهت برگزاری دوره مهندسی هسته ای نشان می دهد .  این واحد همچنین مجهز به کتابخانه وسایت کامپیوتری فعال می باشد. معرفی رشته مهندسی هسته‌ای قابلیت ها، مهارت ها و نقش دانش آموختگان رشته ی مهندسی هسته ای: گسترش ایمن و اقتصادی نیروگاههای هسته ای، طراحی، ‌ساخت و بهره برداری از نیروگاه های هسته ای و کار در نیروگاه ها ی هسته ای از جمله نیروگاه در دست احداث بوشهر، از جمله اولین وظایف و مراکز جذب مهندسین هسته ای است.  زمینه کاری دیگر آن ها فراوری سوختهای هسته ای از استخراج تخلیص ،‌  غنی سازی و آماده سازی میله های سوخت گرفته تا پسمانداری و نگهداری سوختهای مصرف شده و جابجایی کلیه مواد وتجهیزات رادیواکتیو می باشد. همچنین مهندسین هسته ای در زمینه تحقیقات کاربردی همچون طراحی نیروگاههای هسته ای کارآمدتر، ‌استفاده بیشتر و بهتر از سوخت های هسته ای مانند:  افزایش عمر سوخت ها،  بهینه سازی ساختار آن ها و کاهش قیمت راه اندازی نیروگاه های هسته ای می توانند کار کنند. بطوریکه هدف نهایی دانشکده مهندسی هسته ای  عبارتست از تبدیل نیروگاههای هسته ای به اقتصادی ترین و ایمن ترین نیروگاه ها که همچنین کمترین صدمات زیست محیطی را نیز داشته باشد. گرایش های مهندسی هسته ای مهندسی هسته ای گرایش گداخت هسته ای مهندسی هسته ای گرایش پرتو پزشکی مهندسی هسته ای گرایش رآکتور مهندسی هسته ای گرایش چرخه سوخت مهندسی هسته ای گرایش کاربرد پرتوها امروزه استفاده از انرژی شکافت هسته ای در نیروگاه های هسته ای برای تولید الکتریسته یکی از کاربردهای اصلی انرژی هسته ای می باشد. این انرژی عظیم ناشی از شکافت هسته ای همچنین می تواند بعنوان منبع قدرت سفینه های فضایی و زیر دریائیها مورد استفاده قرا گیرد، و در آینده ای نه چندان دور می توان امیدوار به داشتن نیروگاه هایی بر مبنای جوش هسته ای بود، که در این صورت مسئله بحران انرژی برای همیشه در جهان حل خواهد شد. معرفی رشته مهندسی هسته‌ای علاوه بر تمام اینها ، علوم و تکنولوژی هسته ای درگستره وسیعی از کاربرهای صنعتی ، زیست محیطی ، کشاورزی و …… می تواند در خدمت جامعه باشد، که دانشجویان مقطع کارشناسی با زمینه های اصلی آن چون تولید پرتوهای رادیو اکتیو، بر هم کنش پرتوها با ماده ، آشکار سازی  و اندازه گیری پرتوهای  رادیو اکتیو ، طراحی سیستم های هسته ای و حفاظ سازی در مقابل تابش های رادیو اکتیو آشنا خواهد شد. آنان در طی آموزشهای خود ۱۴۰ واحد درسی را به صورت زیر می گذرانند: دروس عمومی: ۲۰ واحد دروس پایه  : ۴۲واحد دروس اصلی : ۵۰ واحد دروس تخصصی : ۳۶ واحد دروس اختیاری : ۲۲ واحد که دانشجو موظف است تا سقف ۱۴۰ واحد درسی تعدادی از آنها را انتخاب نماید. نوع مدرک ورودی و ضوابط و مواد امتحانی عبارتند از : فیزیک و مکانیک ضریب ۴ دروس ریاضی زیر دیپلم ضریب ۴ شیمی ضریب ۳ گذراندن دوره پیش دانشگاهی در رشته ریاضی فیزیک برای ورود به دوره کارشناسی مهندسی هسته ای ضروری است.