دانلود جزوه حفاظت در برابر اشعه
مقدمه:اتم و ساختار آن
کلیه موجودات از تعداد محدودی عنصر شیمیایی تشکیل شده اند. در طبیعت 91 عنصر وجود دارد که سبک ترین آنها هیدروژن و سنگین ترین آنها اورانیوم است.
اجزاء تشکیل دهنده اتم عبارتنداز:
الف) ناحیه مرکزی به نام هسته شامل نوکلئون ها (پروتون ها و نوترون که شعاع آن ها حدود 15-10 متر است)
ب) ناحیه خارجی اتم محیط بر هسته شامل الکترون ها، که شعاع آن ها حدود 10-10 متر است
پروتون دارای بار الکتریکی مثبت و با جرم سکون mp = 1.67 × 10-24g نوترون بدون بار و جرم سکونmn = 1.68 × 10-24g الکترون دارای بار الکتریکی منفی و جرم سکون آن برابر me = 9.11 × 10-28g است. با توجه به اینکه الکترون ها حامل بار الکتریکی منفی وپروتون ها حامل بار الکتریکی مثبت می باشند، همواره یک نیروی الکترواستاتیکی جاذب بین هسته و الکترون ها برقرار است. در اتمها، الکترون ها روی لایه های مشخص مربوط ( N, M, L, K) گردش هستند، که تعداد الکترون ها در آنها از رابطه 2n بدست می آید.
تعداد پروتون های هر اتم را عدد اتمی نامیده و با حرف Z نشان داده می شود. تعداد نوترون های هر اتم را عدد نوترونی نامیده و با حرفN نمایش داده می شود. تعداد کل نوکلئون های (مجموع پروتون ها و نمایش داده می A نوترون ها) هر اتم را عددجرمی نامیده و با حرف شود.
انتقال انرژی به اتم به دو صورت امکان پذیر است:
الف- یونش: عبارت است از جدا شدن الکترون از اتم و باردار شدن اتم،که معمولاً آخرین الکترون جدا می شود.
ب- برانگیزش: چنان چه انرژی منتقل شده به الکترون در حدی نباشد کهآن را از اتم جدا کند و فقط آن را به لایه یا لایه های بالاتر ببرد. در این حالت گفته می شود که اتم برانگیخته شده است.
هسته و ساختار آن
هسته اتم از پروتون با بار الکتریکی مثبت و نوترون های بدون بار الکتریکی تشکیل می شود که به آنها نوکلئون گفته می شود. در ادامه به بررسی ویژگیهای هسته اتم می پردازیم.
وجود پروتونها در داخل هسته با بار الکتریکی مثبت، همواره وجود یک نیروی الکترواستاتیک دافعه را موجب می شود. برای غلبه بر این دافعه نیروی هسته ای وجود دارد که بسیار قوی تر از نیروی الکترواستاتیک است. این نیرو از نوع جاذبه با برد کوتاه (در حدود ابعاد هسته) و مستقل از بار الکتریکی می باشد. بنابراین نیروی هسته ای بین نوکلئونها یعنی یکسان می باشد. n-p و n-n ، p-p بین نوکلئون ها در هسته (مانند الکترون ها روی لایه های اتمی) بر روی لایه های مشخص ( N, M, L, K) قرار دارند که تعداد نوکلئون ها در( اعداد طبیعی است) تبعیت می کنند.
