شناخت پسماندهاي پرتوزا

image

شناخت پسماندهاي پرتوزا

شناخت پسماندهاي پرتوزا

 بطور کلي اصطلاح پسماند پرتوزا شامل همه موادي است که بطور مستقيم با محيط پرتوزا تماس پيدا کرده باشند و داراي فعاليتي بيش از مقدار تعيين شده مجاز توسط مقامات قانوني بوده و هيچ گونه استفاده بعدي براي آنها در نظر گرفته نشده است و چون خطرات زيستي براي سلول هاي زنده ايجاد مي كنند بايد از محيط خارج شده و بطور مناسب دفن شوند. اين مواد شامل هسته هاي پرتوزا و يا موادي مي باشند که با هسته هاي پرتوزا تماس داشته و به اصطلاح آلوده به مواد پرتوزا شده اند.

ميزان پرتوزايي پسماندهاي پرتوزا از مقادير كم (در حد مقادير پرتوزايي طبيعي) تا مواد با پرتوزايي بالا با فعاليت  و بيشتر که در بازفرآوري سوخت مصرف شده حاصل مي شوند، تغيير مي کند. اين پسماندها به اشکال جامد ، مايع و گاز وجود دارند. براي راحتي كار با اين مواد آنها را دسته بندي مي كنند.

 پسمان هاي پرتوزا در تأسيسات مختلف با غلظت هاي بسيار متفاوت و با ماهيت هاي مختلففيزيکي و شيميايي توليد مي شوند. هدف از طبقه بندي پسمان هاي پرتوزا تقسيم يا گروه بندي آنها به گونه اي است که جا بجايي، نگهداري، آمايش، تثبيت، بسته بندي و دفـع آنهـا را آسـان نمايد. طبقه بندي مي تواند بر اساس منبع توليد، درجه سميت، حالت فيزيکي، پرتوزايي و نيمه عمر پسمان هاي پرتوزاي موجود انجام پذيرد.

 

1-1-1- طبقه بندي بر اساس حالت فيزيکي

 در اين طبقه بندي پسمان هاي پرتوزا را به سه دسته مايع، جامد و گازي طبقه بندي مي نمايند. هر يک از سه دسته فوق را نيز بر حسب ميزان پرتوزايي به چند گروه تقسيم مي نمايند که در زير به آنها اشاره مي گردد.

 

پسمان هاي مايع - آژانس بين المللي انرژي اتمي ميزان پرتوزايي اين پسمان ها را طبق مقررات خود بر حسب کوري در متر مکعب (Ci.m-3) يا بکرل در ليتر (Bq.l-1) بيان مي کند. جدول 1-1 طبقه بندي اين نوع پسمان ها را نشان مي دهد.

 

 

 

 

 

 

جدول1-1: طبقه بندي پسمان هاي مايع

گروه

ميزان پرتوزايي (Ci.m-3)

توضيحات

1

6-10>

معمولاً آمايش نمي شوند

2

از 6-10 تا 3-10

نياز به حفاظ ندارند

3

از 3-10 تا 1-10

احتمالاً نياز به حفاظ دارند

4

از 1-10 تا 104

نياز به حفاظ دارند

5

104<

نياز به سرد کردن دارند

 

 

 

پسمان هاي جامد: طبقه بندي پسمان هاي جامد در مقايسه با پسمـان هاي مايع پيچيده تر است. اين نوع پسمان ها ممکن است بر حسب نوع پرتوزايي (بتا، گاما يا آلفا ) يا بر حسب قابل اشتعال بودن و نيز تراكم پذيري طبقه بندي شوند. براي سنجش ميزان پرتوزايي بتا و گاما در پسمان هاي جامد معمولاً مقدار تشعشع آنها را در سطح خارجي محفظه هاي حاوي آنها اندازه گيري مي نمايند. در مواردي نيز ميزان دز واقعي را مي توان در سطح خود پسمان اندازه گيري نمود.

 

جدول 2-1: طبقه بندي پسمان هاي جامد

گروه

ميزان پرتودهي در سطح پسمان (D) بر حسبR/h

توضيحات

1

2

3

D £ 0.2

داراي پرتو هاي گاما و بتا

(پرتو آلفا ناچيز)

£ D £ 2 0.2

2 < D

4

ميزان پرتوزايي آلفا بر حسب Ci/m3، كليه پسمان هاي جامد كه پرتوگيري خارجي آنها ناچيز است ولي آلودگي آنها با پرتوهاي آلفا قابل توجه است در اين گروه قرار مي گيرند

داراي پرتو آلفا (پرتو گاما و بتا ناچيز)

 

 

 

 

پسمان هاي گازي: پسمان هاي گازي را بر حسب ميزان پرتوزايي در واحد حجم هوا دسته بندي مي نمايند. البته عوامل ديگري از قبيل فشار، درجه حرارت، ميزان رطوبت و روغن موجود در گاز نيز بايد مشخص باشند.

 

 

جدول 3-1: طبقه بندي پسمان هاي گازي

گروه

ميزان پرتوزايي (A) بر حسب Ci/m3

توضيحات

1

A £ 10-10

معمولاً آمايش نشده و به محيط وارد مي شوند

2

10-10 £ A £ 10-6

معمولاً بوسيله عبور از صافي آمايش مي شوند

3

10-6 < A

علاوه بر عبور از صافي با روش هاي مكمل ديگري آمايش مي شوند